SIK SORULAN SORULAR

HAYIR…

Bel ve boyun fıtıkları, Beyin-Sinir Cerrahisi uzmanlık dalının ilgilendiği hastalıklardır. Genel cerrahi uzmanları tarafından kasık ve diğer karın duvarı fıtıkları ameliyat edilmektedir.

Fıtık oluşumu için öncelikle bireyin dokusunda bir zayıflık olması gerekir. Bu durum fıtığın altyapısını hazırlar.

Bu zemine,

• kronik öksürük
• sigara alışkanlığı
• kabızlık
• fazla kilo
• aşırı ağırlık kaldırılması
• idrar yaparken zorlanmaya neden olacak patolojiler (örnek: prostat hipertrofisi) eklenmesi durumunda var olan fıtık büyüyebilir veya ağrılı hale gelebilir.

Fıtık hem gözle görülen hem de başlangıç halindeyken hissedilebilen bir hastalıktır. Belirginleşmiş olgularda, fıtık bölgesinde gözle görülür bir şişlik vardır. Bu his, fıtık bölgesinde bir basınç, rahatsızlık veya künt bir ağrı şeklinde olup, bunların şiddeti fiziksel aktivite ile artabilir.

Unutmayınız: Her fıtık şişlik oluşturmayabilir!

Her kasık ağrısı fıtığa bağlı değildir!

Ülkemizde, resmi kayıt ve istatistik alanlarında henüz yeterli düzeye ulaşılamadığı için birçok hastalık konusunda olduğu gibi fıtık için de kesin bir sıklık belirtmek mümkün olamamaktadır. Ancak hastanelerimizin genel cerrahi polikliniklerine en çok başvurulan şikayetlerin ve genel cerrahi ameliyathanelerinde en çok yapılan ameliyatların başında geldiğini söyleyebiliriz. A.B.D.’de yılda 750.000’den fazla kasık fıtığı (inguinal herni) ameliyatı yapılmaktadır. Yine aynı ülkede toplumun % 2’sinde fıtık olduğu, yani yaklaşık 5 milyon fıtık hastası olduğu bildirilmektedir.

Kasık fıtıkları erkekte kadına göre çok daha fazla görülür. Kadında ise femoral fıtık ve göbek fıtığı erkeklere göre daha sıktır. Ancak kadında en sık görülen kasık fıtığı tipi de indirekt inguinal hernidir.

Fıtık, doğumdan itibaren her yaşta ve her iki cinste görülebilen bir hastalıktır. Kasık fıtıkları, kadınlarda erkeklerden daha seyrektir. Fıtık görülme sıklığı yaş ilerledikçe artmaktadır.

Karın duvarının her bölgesinde fıtık görülebilir. Ancak, en sık rastlanan fıtık tipi (tüm fıtıkların % 70-80’i) kasık fıtığıdır (inguinal herni).

Femoral herni kasık fıtığına yakın bir anatomide ortaya çıkan bir hastalıktır ve yeri uyluğun üst kısmıdır.

Göbek fıtığı (umblikal herni) göbek deliğindeki açıklıktan gelişir. Doğuşta ya da sonradan fark edilebilir.

Göbeğin yanında (paraumblikal herni) veya karın orta hattında göbek seviyesinden yukarı doğru da fıtıklar görülebilir (Epigastrik herni).

Spigel fıtığı (Spigelian herni) ise göbek seviyesinin altında ve karın yan tarafında, karın kaslarının birleşme yerinde görülen, nadir bir fıtık tipidir.

Ameliyat sonrası fıtıklar ise (insizyonel herni=kesi fıtığı=postoperatif fıtık) karın ameliyatlarının % 10-15’inden sonra gelişen fıtıklardır.

e=”text-align: justify;”>Göbeğin yanında (paraumblikal herni) veya karın orta hattında göbek seviyesinden yukarı doğru da fıtıklar görülebilir (Epigastrik herni).

Spigel fıtığı (Spigelian herni) ise göbek seviyesinin altında ve karın yan tarafında, karın kaslarının birleşme yerinde görülen, nadir bir fıtık tipidir.

Ameliyat sonrası fıtıklar ise (insizyonel herni=kesi fıtığı=postoperatif fıtık) karın ameliyatlarının % 10-15’inden sonra gelişen fıtıklardır.

Evet… Göbek fıtığı zamanla büyüyebilen ve özellikle normal kilosunun üzerindeki hastalarda ciddi soruna ve acil ameliyata neden olabilecek gelişmeler gösterebilen bir fıtık şeklidir. Başlangıç halinde, küçük iken onarılması daha kolay olup ameliyat sonrası sonuçlar da çok daha iyidir.

Bugünkü bilimsel kanıtlara göre tüm karın duvarı fıtıklarının tedavisi cerrahidir. İlaçla ya da başka bir yöntemle tedavi mümkün olmamaktadır.

Fıtık, karın duvarında gelişen geri dönüşsüz bir değişikliktir ve kendiliğinden kaybolması olanak dışıdır.

1. Karın duvarı fıtıklarının tek tedavisi ameliyattır.

2. Bel ve boyun fıtıklarının aksine karın duvarı fıtıkları fizik tedavi ve egzersiz programlarından yarar görmez. Bel fıtığında omurga çevresindeki kasları güçlendiren hareketler omurgayı arzulanan pozisyonda tutarak kısmi veya tama yakın iyileşme sağlarken, karın duvarı fıtıklarında karın kasları ile yapılan egzersiz karıniçi basıncını arttırarak fıtığın iyice dışarı doğru itilerek büyümesine neden olur.

3. Hiçbir fıtığın kendiliğinden iyileşmesi mümkün değildir.

4. Fıtıkların zamanla büyüme olasılığı yüksektir. Erkeklerin kasık fıtıkları torbaya inebilir.

5. Fıtığınız zamanla şiddetli ağrıya ve fiziksel aktivite kısıtlığına neden olabilir.

6. Komplikasyon gelişme riski mevcuttur (boğulmuş fıtık).

7. Geciktirilen fıtıkların tedavisi ve ameliyat sonrası dönemi daha zor olabileceği gibi, beklemenin ameliyatın uzun dönem sonuçlarını olumsuz etkilemesi gibi olumsuz bir durum da söz konusu olabilir.

8. Bugün için genel kanı ve öneri; bir kez fıtık tanısı almışsanız fıtığınızı en kısa sürede tedavi ettirmenizdir.

Anne ya da babadan kesin bir fıtık geçişi yoktur.

Elbette onların genetik özellikleri aktarılır; zayıf kas yapısı ya da kolajen doku zafiyeti de bunlardan biri olabilir.

Ancak bu fıtık hastalığının nesilden nesile düzenli şekilde aktarılacağı anlamına gelmez.

Yine de ailede fıtık olması (anne-baba ve kardeşler) kişiye diğer bireylere göre daha yüksek olasılık yükleyebilir.

Elbette…

“Bilateral inguinal herni” olarak da adlandırdığımız iki taraflı kasık fıtıkları aynı seansta lokal ve genel anestezi ile ameliyat edilebilir. İki fıtığın aynı anda ameliyat edilmesi için kapalı yöntem uygun bir seçenektir.

İki taraflı onarım ameliyat sonrası dönemde belli oranda geçici idrara tutukluğuna neden olabilir.

Ağrı ve hareket kısıtlılığının ise tek taraflı onarıma göre biraz daha fazla olması beklenir. Bunun ötesinde, ameliyatın başarısı ve nüks açısından herhangi bir kaygı taşımanıza gerek yoktur.

Bununla birlikte, 50 yaş altı erkek hastalarda iki taraflı açık kasık fıtığı ameliyatının aynı seansta yapılması bazı sıkıntılar doğurabilmektedir. Söz konusu tablonun nedeni kas yapısı güçlü hastaların bir taraftaki erken dönem ağrı nedeniyle ağırlığını diğer tarafa vermeleri ve bunun ileride karşı tarafta kronik ağrıya neden olması gibi gözükmektedir.

Tek taraflı fıtık yakınması ile başvurduktan sonra muayene ve ultrasonografide karşı tarafta da küçük fıtık saptanan hastalarda o fıtık da onarıldığında hastanın ameliyat sonrasında büyük fıtık tarafını sakınması ve kronik ağrının küçük fıtık tarafında gelişmesi ilginç bir klinik gözlem olmuştur.

Her cerrahi müdahale, yaşlı bireylerde gençlere göre daha fazla risk taşır. Ancak, fıtığa bağlı komplikasyon geliştiğinde (boğulmuş fıtık), yani acil ameliyat gerektiğinde yüklenilecek risk çok daha fazladır. Bu nedenle, fıtığı olan yaşlı bireylerin uygun hazırlıktan sonra ve tercihan lokal anestezi ile elektif koşullarda ameliyat olması önerilmektedir. Yeni anestezik ajanların kullanıma girmesiyle genel anestezi de birçok yaşlı hasta için güvenli bir seçenek haline gelmiştir.

Ameliyat sonrası nüks, hastanın dokusal özelliklerine, ameliyat tekniğine ve geçen süreye bağlı olabilir. Ancak, nedeni ne olursa olsun nüks gelişen olgularda yeniden kesin tedavi için yeni bir ameliyat gereklidir. Bununla birlikte nüks fıtığın boğulma riskinin değerlendirilmesi ile yarar/risk hesaplaması yapılarak yeni den ameliyat kararı alınması en doğru yol gibi gözükmektedir.

İkinci ameliyatın yöntemi, daha önce olunun ameliyatın tekniği ve hastanın kişisel sağlık durumu göz önünde bulundurularak seçilmelidir.

Daha önce onarıldıktan sonra tekrarlayan fıtıklarda nüks riski giderek artış gösterir.

Deneyimli spesifik fıtık cerrahları daha önce aynı bölgeden birden fazla ameliyat geçirmiş hastaların fıtıklarını kalıcı şekilde onarabilirler.

Bebek ve çocuklardaki kasık fıtıklarının komplikasyon yani boğulma oranı yüksektir. Bu nedenle tanı koyulduktan sonra elektif koşullarda onarılmaları gerekir. Bu durum göbek fıtıkları geçerli olmadığı için 4 yaşına kadar beklenebilir.

Not: Çocuk yaşta ortaya çıkan fıtıkların ameliyatını Çocuk Cerrahisi uzmanları yapmaktadır.

Bu tür eski yöntemlerde bireyin kendi dokuları dikişle birbirine yaklaştırılır. Özellikle fıtık açıklığının büyük boyutta olduğu hastalarda bu tercih gerginliğe yol açacaktır. Bu gerginlik, ameliyat sonrası erken dönemde şiddetli ağrıya ve rahatsızlık hissine, normal aktiviteye ve işe geç dönülmesine, uzun vadede ise hastalığın tekrarlamasına neden olur. Hatta bazı ameliyatlarda, hasta daha ameliyat masasındayken, anesteziden uyandırılması sırasında, öksürme veya öğürme ile bu dikişlerin yırtılması gibi tecrübeler de nadir değildir.

Ancak dikiş onarımları bazı zorunlu durumlarda ve kesinlikle yama kullanılmasını istemeyen hastalarda kullanılmaktadır. Bu durumda kasık fıtıkları için en uygun onarım tekniği Shouldice ameliyatıdır. Deneyimli ellerde yapılan Shouldice onarımının komplikasyon ve nüks oranı düşüktür.

Mesh ileri teknoloji ile üretilmiş polipropilen (plastik) yamadır. Aslında günümüzden yarım asır önce üretilmiş ve uygulanmış olmasına karşın, zamanla sağlanan gelişmelerle hastanın vücuduna zarar vermeyecek hale getirilmiş olması güvenli kullanımını sağlamaktadır. Bugün için ideale en yakın yama materyali olarak bilinen polipropilen (plastik) mesh, sadece kendi direnci ile fıtığa karşı koymamakta, aynı zamanda hastanın kendi dokuları ve hücreleri ile bütünleşerek oluşturduğu yeni ve güvenilir doku ile bu direncin kalıcı olmasını sağlamaktadır. Poliprolilen meshin etkinliği ve güvenilirliği sayısız çalışma ile kanıtlanmış ve kabul edilmiştir. Daha geniş bilgi için sitemizin “Yama Tipleri” bölümüne bakabilirsiniz.

Doğru teknikle doğru yere yerleştirilmiş mesh insan vücuduna herhangi bir zarar vermez. Nadiren hastanın bir yabancı cisim hissinden yakındığı kaydedilmekle birlikte bu genelde subjektif bir yakınma, yani sadece his olup muayene ile somut bir bulgu saptanamamaktadır. Daha geniş bilgi için sitemizin “Yama Tipleri” bölümüne bakabilirsiniz.

Çok nadir olsa da bazı olgularda yamaya bağlı yapışıklıklar, yamanın toplanması, yamaya bağlı kronik ağrı ve yara/yama enfeksiyonu gelişebilmektedir. Bu durumlar hastanın yapısına bağlı olabileceği gibi ameliyat tekniğinin doğru uygulanmaması sonucu da ortaya çıkabilmektedir. Doktorunuz bu konuda size ayrıntılı bilgi verecektir.

Anestezi tipleri üçe ayrılmaktadır:

• Genel
• Rejiyonel
• Lokal

Anestezi bilim alanındaki gelişmeler sonrasında her üç tip anestezi de son derece güvenli hale gelmiştir. Her hasta için en uygun anestezi tekniği hasta-cerrah-anestezist işbirliği ile seçilebilir.

Çocuk fıtıkları hariç, kasık fıtıkları ve göbek fıtıklarının bir bölümü hastanın uyutulmasına gerek kalmadan lokal anestezi (sadece ameliyat bölgesinin uyuşturulması) ile ameliyat edilebilir. Bazı ileri olgularda ise genel anestezi gerekebilir.

Bir diğer seçenek, regional (spinal) anestezidir. Bu teknikte, hasta uyanıktır ve belinden verilen anestezik maddenin etkisiyle ağrı duymaz. Ancak bu anestezi şeklinden sonra belli bir süre yatarak istirahat etmek gerekir. Zira hastanın bacak kasları da etkilendiği için yürümesi bir süreliğine mümkün olamamaktadır.

İnsizyonel hernilerde tercih edilen daha doğrusu gerekli olan anestezi, çoğu olguda genel anestezidir.

Lokal anestezi, genel anestezi açısından risk grubunda olan, yani kalp veya akciğer sistemi gibi hayati mekanizmalarla ilgili yandaş hastalıkları olan bireyler için çok uygun bir seçenektir. Bununla birlikte, gereksiz genel anestezi riskini ekarte etmesi nedeniyle, uzman merkezlerde olguların % 95’inde tercih edilir. Kulaklıktan tercih ettiği müziği dinleyerek ameliyat olan hasta, ameliyattan sonra da uzun süre ağrı hissetmez ve ameliyat masasından yürüyerek kalktıktan sonra koltukta oturarak dinlenebilir. Ameliyattan kısa süre sonra da evine dönebilir. Lokal anestezinin önemli bir üstünlüğü, bölgeden ağrı duyusunu taşıyan sinirlerin ameliyattan önce anestezik madde ile bloke edilmiş olması nedeniyle ameliyattan sonra ağrı seviyesinin çok düşük olmasıdır. Zira, cerrahi girişimlerden sonraki ağrı, dokuların kesilmesi ve ayrılması sırasında ortaya çıkan aracı maddelerin sinir uçlarını etkileyerek ağrı döngüsünü başlatmalarıdır. Lokal anestezi ile daha ameliyat başlamadan sinirlerin bloke edilmesi, ağrıya yol açan bu aracı maddelerin etkisini en az indirir. Lokal anestezinin bir başka üstünlüğü ise, ameliyat sırasında fıtığın durumunun en doğru şekilde değerlendirilmesine olanak sağlamasıdır. Zira hasta ağrı hissetmemekte ancak uyanık durumdadır. Fıtığın yeri, büyüklüğü ve yandaş fıtıklar hastanın öksürtülmesi suretiyle karıniçi basıncının yükseltilmesi ile kesin olarak değerlendirilebilir. Bu nedenle, lokal anestezi ile yapılan fıtık onarımlarında gözden kaçmış fıtık riski çok daha düşüktür.

Lokal anestezi ile yapılan tüm ameliyatlar süresince hastanın kalp ve oksijenlenme durumu monitörle izlenir. Damardan yapılan sakinleştirici (sedatif) ilaçlar da hastanın ameliyat süresince sakin kalmasını sağlar.

Daha geniş bilgi edinmek ve lokal anestezi ile kasık fıtığı onarımı videomuzu izlemek için sitemizin “Lokal Anestezi” bölümüne bakabilirsiniz.

İnguinal, femoral ve umbilikal herni onarımı ameliyatlarında; lokal anestezi sonrası 2.saatte, genel anestezi sonrası ise 6.saatte hastanın evine gitmesinde genellikle hiçbir sakınca yoktur. Ancak, daha uzun süre gözlem altında kalması gerektiği düşünülen ya da kendisi böyle bir talepte bulunan hastalar 24 saate kadar takip ve tedavi edilebilmektedir.

İnsizyonel herni onarımları için genelde bu kadar erken eve dönüş mümkün olmamaktadır.

Lokal anestezi ile yapılan kasık veya göbek fıtığı ameliyatını takiben normal koşullarda 2 saat kadar istirahat ettikten sonra evinize dönebilirsiniz.

Ameliyat sonrası hakkında geniş bilgi ve önerileri içeren bir dosya size verilecektir. Bu dosyada aradığınız hemen her şeyi bulabilirsiniz. Ekstra bir sorunuz olursa veya herhangi bir sorun hissetmeniz halinde doktorunuzu telefonla arayabilirsiniz.

Bu konudaki tüm bilgilere sitemizin “Ameliyat Sonrası” bölümünden ulaşabilirsiniz.

Genel anestezi ile yapılan fıtık ameliyatlarından hemen sonraki dönem için tarafınıza ameliyat tipinize göre ayrıntılı bilgi sözlü olarak verilecektir.

Kasık fıtığı onarımından sonra normal aktivitede genelde sıkıntı yaşanmaz; ancak merdiven çıkmak ve inmek zordur. Araba kullanmak için de en az 48 saat beklemenizi öneririz.

Normal koşullarda 2 hafta sonra herhangi bir kısıtlama olmaksızın çalışabilmek mümkündür. Bu süre, bireysel özelliklere bağlı olarak sadece 1 hafta da tutabilir; ancak nadiren de olsa 6 haftaya kadar uzadığı bildirilmiştir.

Geniş karın ameliyatı fıtıklarının onarımından sonra gereken zaman ise daha uzun olup, en azından 6 ay boyunca aşırı fiziksel aktiviteden ve ağır yük kaldırmaktan kaçınılması önerilir.

Kasık ve karın duvarı fıtık onarım tekniklerinin cinsel aktivite ve üreme sorununa yol açtığı gösterilmemiştir. Hastanın ağrı hissetmemesi durumunda cinsel aktivitede bulunmasında herhangi bir sakınca yoktur. Bu konuda nadiren görülen sorunlar genelde ameliyattan değil, hastanın kendini ve yarasını sakınma psikolojisinden kaynaklanır.

Bu konu hakkında ayrıntılı bilgiye sitemizin Fıtık ve Cinsel Yaşam sayfasından ulaşabilirsiniz.

Normal koşullar altında, ameliyattan hemen sonra yürümeye başlayacaksınız.

Kasık ve göbek fıtığı ameliyatınızdan 10 gün sonra hafif koşular yapmak mümkün olabilir. Ancak alıştığınız koşu performansına, yüzme, tenis veya golf gibi sporlara dönmeniz için en az 2, tercihen 3 hafta beklemenizi öneririz.

Ağırlık çalışmaları için önerilen süre ise 1 aydır. Bu süre fıtığınızın tipine, büyüklüğüne ve ameliyat bulgularına göre uzayabilir. Doktorunuz kesin bilgiyi ameliyattan sonra size iletecektir.

Futbol, basketbol, hentbol, voleybol ve bisiklet de 4 hafta sonra dönülebilecek sporlardır. İnsizyonel herni (kesi fıtığı) ameliyatı için bu süreler daha uzun olup konuyu cerrahınızla görüşmeniz önerilir.

Bu konu hakkında ayrıntılı bilgiye sitemizin Ameliyat Sonrası sayfasından ulaşabilirsiniz.

Kasık fıtığı ameliyatlarından sonra enfeksiyon gelişmesi olasılığı, bilimsel kaynaklara ve kendi deneyimimize göre düşüktür.

Ayrıca, her ameliyattan önce damardan 1 doz antibiyotik ile önlem alınmaktadır.

Antibiyotiğe ameliyat sonrası dönemde devam edilmesi olguların çoğunda gerekli değildir.

Enfeksiyon oranı, geniş karın ameliyatı fıtıklarının ve büyük göbek fıtıklarının onarımı için, kasık fıtıklarına göre teorik olarak biraz daha yüksek kabul edilir.

Yama ile onarımlarda kullanılan materyaller yani protezler enfeksiyon açısından özellik arz ederler. Bu nedenle ameliyatın çok titiz cerrahi teknikle ve asepsi-antisepsi kurallarına maksimum riayet gösterilerek yapılması önemlidir.

Kullanılacak yamanın ameliyatın başında ambalajında çıkarılarak alet masasında açıkta bırakılması uygun bir davranış değildir. Yama cerrah yerleştirilme aşamasında geldiğinde açılmalı ve hemen kullanılmalıdır.

Son beş yıldır damardan antibiyotiğe ek olarak ameliyat sonunda yama konacak bölgenin antibiyotikli solüsyon ile yıkanması da yapılmaktadır. Bu şekilde yamalı fıtık ameliyatı sonrası enfeksiyon oranı neredeyse sıfırdır.

Evet, olabilir. Ancak ameliyat öncesinde kan şeker düzeyinin mutlaka kontrol altına alınması gerekir. Kan şekeri düzenlenmeden, ilaçları doğru ayarlanmadan ameliyat olan ve yama konan hastalarda ciddi enfeksiyonlar ortaya çıkabilmektedir.

Akciğer ve kalp hastaları, hastalıkları kontrol altında ise ilgili dal uzmanı ve anestezistin oluru ile her tür fıtık ameliyatını olabilirler.

Ancak bu rahatsızlıkları ileri derecede olan kasık ve göbek fıtığı hastaları için en uygun teknik lokal anestezi ile açık ameliyattır.

Lazerle fıtık ameliyatı gibi bir teknik mevcut değildir. Böyle bir ameliyata dair internette karşılaştığınız bilgilere itibar etmemenizi öneririz.

Bazen kapalı ameliyatla, yani laparoskopik/endoskopik teknikle yapılan fıtık onarımları lazerle ameliyat gibi algılanabilir. Tüm karın fıtıklarının uygun tipleri kapalı teknikle ameliyat edilebilir. Ancak burada karın duvarını onarırken, yama yerleştirilirken lazer kullanımı söz konusu değildir.

Hastanın kendi dokularının birbirine dikilmesi ile yapılan onarımlardan sonra nüks oranı % 20 gibi kabul edilemez düzeye yükselebilmektedir (Her 5 ameliyattan sonra 1 hastada!!!).

Plastik yama (mesh) kullanılarak yapılan kasık fıtığı ameliyatlarının nüks oranı ise genelde % 5’in, fıtık cerrahisi konusunda uzmanlaşmış merkezlerde ise % 1’in bile altındadır* (Her 100 ameliyattan sonra belki sadece 1 hastada).

Kasık fıtıklarında yama kullanılmadan yapılan Shouldice onarımı da deneyimli ellerde çok düşük nüksle sonuçlanabilmektedir.

Femoral hernilerin ve insizyonel hernilerin onarımları daha zor olduğu gibi tekrarlama riski de daha yüksektir.

Her karın duvarı fıtığı vakasında ilk ameliyatın en doğru şekilde yapılması elzemdir. Zira tekrarlayan fıtıklarda dokular giderek özelliğini kaybedecek ve fıtık açıklığı büyüyecektir.